پاره شدن تاندون آشیل یکی از آسیب‌های شایع در ورزشکاران است. این عارضه اغلب در رشته‌هایی که روی سطح زمین برگزار می‌شوند، محتمل است. شایع‌ترین علت آن، **پیش‌خستگی عضلات** و عدم آمادگی بدنی برای یک رشته ورزشی خاص است. در ادامه با این عوامل، تشخیص، درمان و روند **فیزیوتراپی بعد از جراحی تاندون آشیل** بیشتر آشنا خواهیم شد.

تاندون آشیل چیست و چرا پاره می‌شود؟

تاندون آشیل قوی‌ترین تاندون تمام بدن است و از ادامه عضله دوقلوی ساق پا (gastrocnemius) تشکیل می‌شود. این تاندون وزن تمام بدن را کنترل می‌کند و واسطی قدرتمند برای انتقال نیرو از کف پا به سراسر بدن است. پارگی این تاندون در موارد محدودی اتفاق می‌افتد که یکی از بارزترین آن‌ها، خستگی و گرفتگی قبلی عضلات ساق پا است. وقتی عضلات خسته و گرفته هستند، ظرفیت انقباضی و کششی آن‌ها پایین می‌آید و در مواجهه با محرک‌های حرکتی با احتمال بیشتری دچار پارگی می‌شوند.

علت پارگی تاندون آشیل در ورزشکاران

به عنوان مثال، یک ورزشکار دوی سه‌هزار متر که بعد از تمریناتش ریکاوری کافی نداشته، در یک مسابقه فوتبال دوستانه شرکت می‌کند و در حین مسابقه، به دلیل اینکه فوتبال نیاز به تغییر جهت‌های ناگهانی دارد، به ناگهان دچار پارگی تاندون می‌شود. علت این پارگی، علاوه بر پیش‌خستگی عضلات، این بوده که ساق‌های دونده به تغییر جهت‌های ناگهانی عادت نداشته و در نتیجه یک فشار شدید به تاندون وارد شده است. عامل دیگر که باعث پارگی تاندون آشیل می‌شود، آماده نبودن بدن برای فعالیت ورزشی و توام شدن آن با وزن بالاست. وزن بالای شخص می‌تواند تا حد زیادی شانس پارگی را بالا ببرد، زیرا این تاندون وزن تمام بدن را مدیریت می‌کند.

تشخیص و روش‌های درمان پارگی تاندون آشیل

تشخیص پارگی تاندون آشیل تا حد خوبی بدون نیاز به تصویربرداری‌های پزشکی می‌تواند انجام شود. از جمله مهم‌ترین تست‌های کلینیکال که پزشک یا فیزیوتراپیست برای تشخیص انجام می‌دهد، **تست تامپسون** است. در این تست، بیمار روی شکم خوابیده و فیزیوتراپیست عضله دوقلو را فشار می‌دهد. اگر پنجه پا حرکت نکند، نتیجه تست مثبت است که نشان‌دهنده پارگی تاندون است.

جراحی تاندون آشیل یا درمان غیرجراحی؟

در گذشته، روش درمانی قدیمی‌تر این بود که پای فرد را گچ می‌گرفتند تا به مدت ۴ تا ۱۲ هفته بی‌حرکت بماند و تاندون ترمیم شود. این روش مزایایی دارد (مثل کاهش ریسک‌های اتاق عمل) اما معایبی هم دارد، از جمله ریسک بالای پارگی مجدد. طبق تحقیقات، ریسک پارگی مجدد تاندون آشیل ترمیم‌شده به روش سنتی تا ۳۰ درصد بیشتر از روش جراحی است.دلیل جالبش هم این است که بعد از پارگی، بخشی از کلاژن های تشکیل دهنده نوع یک که مقاوم ترند و پاره شده اند، در زمان ترمیم با کلاژن های نوع سه جاگذاری میشوند که مقاومت کمتری دارند در نتیجه کیفیت تاندون ترمیمی هم آسیب پذیرتر میشود، ولی برای وغیرورزشکاران، همچنان روش مناسبی می تواند باشد. در مقابل، ریسک پارگی مجدد بعد از جراحی حدود ۲ درصد گزارش شده است. بنابراین، **جراحی تاندون آشیل** رایج‌ترین و مطمئن‌ترین راه درمان است. به ویژه در گروه ورزشکاران.

فیزیوتراپی و تمرینات بازتوانی بعد از جراحی تاندون آشیل

مراحل **فیزیوتراپی بعد از جراحی تاندون آشیل** با دستور پزشک جراح آغاز می‌شود که این زمان معمولاً دو هفته بعد از جراحی است. پروسه فیزیوتراپی شامل الکتروتراپی برای کاهش درد، لیزرتراپی برای کاهش التهاب و شروع تمرینات کم‌تنش برای ناحیه ساق و ران پا می‌باشد. تمرینات بازتوانی با تمرینات کششی پشت ساق پا آغاز می‌شود و در کنار آن، **تقویت عضلات جلوی پا** (به ویژه تیبیالیس پیشین tibialis anterior) در پیش گرفته می‌شود. داشتن یک ست کش الاستیک برای زمان **بازتوانی تاندون آشیل** می‌تواند کمک بزرگی به پیشرفت فرد در این فرآیند داشته باشد.